بسم الله الرحمن الرحیم
1- نداشتن انتظار تشكّر
قرآن الگوى اخلاص را كسانى مى ‏داند كه بعد از آنكه غذاى مورد نیاز خود را آن هم به هنگام افطار و در شب‏هاى پى ‏درپى به محرومان جامعه (یتیمان، اسیران و…) دادند، گفتند: ما از شما نه انتظار جزا و پاداش داریم و نه توقّع مدح و تشكّر.* بنابراین، اگر شخصى در برابر عملى كه انجام مى‏ دهد از مردم انتظار تعریف داشته باشد واگر كسى از كار او تشكّر نكرد پشیمان شود، اخلاص ندارد و لازم است در نیّت خود تجدید نظر كند.
2- مصونیّت از طوفان غرائز
نشانه دیگر اخلاص این است كه عواطف وغرائز شخصى، در حركت انسان اثر نكند. امیرمؤمنان على ‏علیه السلام هنگامى كه در جنگ، دشمن را بر خاك افكند تا او را به قتل برساند، دشمن به روى امام آب دهان پرتاب كرد. حضرت عصبانى شد وبه همین دلیل صبر كرد تا حالت طبیعى خود را به دست آورد، سپس دشمن را كشت وفرمود: صبر من به خاطر آن بود كه در انجام فرمان خدا، عواطف و غرائز شخصى و عصبانیّتى را كه به خاطر توهین به من دست داده بود، دخالت ندهم.



3- پشیمان نشدن‏
انسان با اخلاص از كارش پشیمان نمى ‏شود، گرچه به هدفش نرسد و هیچ‏گاه احساس ناكامى نمى‏ كند، زیرا هر كارى كه انجام مى ‏دهد براى خداست و اجر او محفوظ است، بنابراین، كارى به شكست و پیروزى ندارد و عقده‏ اى نمى ‏شود، زیرا ریشه تمام عقده‏ ها ناكامى است و انسان با اخلاص هرگز ناكام نیست، چون كام خود را از رضاى خدا و مقبول شدن نزد او مى ‏گیرد و با خیال راحت زندگى مى ‏كند

* سوره انسان، آیات 8 - 10.

از کتاب: اصول عقائد اسلامی (توحید)
حجة الاسلام قرائتی